Münih’teki Loden-Frey mağazasının modernleşmesi

Teknik açıdan konuşmak gerekirse, 840 kW’lik yeni soğutma sistemi kapasitesi, yaklaşık 60 adet sirkülasyon yapan tavan soğutucusu, hava-su kuru soğutucu ve serbest soğutucu içeren bir proje başta kulağa olağanüstü gelmeyebilir. Ancak çoğunlukla bağlayıcı gereklilikleri de beraberinde getiren alan kısıtlamaları göz önünde bulundurulduğunda, bu proje gerçekten de hayranlık uyandırıcıdır.

Münih’te bulunan Loden-Frey giyim mağazası bina hizmetleri açısından yarı-bağımlı; ancak birkaç kat üstünde kesintisiz kullanılabilir alan sağlayan üç bina kompleksinden oluşmaktadır. Satış alanları beş kata dağılmış olup toplam zemin alanı 7400 metre karedir. Başta her binanın kendine özgü kullanımı varmış. Binalardan biri satış, diğeri ofis, üçüncüsü ise ticari işler ve/veya idare binası olarak tahsis edilmiş. Bu da doğal olarak farklı kat ve tavan yükseklikleri ile farklı bina hizmet sistemi yapılandırmalarına yol açmış.

Ekipman odası için dar alan

Satış alanları dört hava işlem seçeneğinin tümünü sağlayabilecek tam kapasiteli bir klima sistemi gerektirmekteydi. Giyim satışı klima konusunda ciddi kısıtlamalar getirmektedir; oda bütün yıl boyunca yüzde 45 oranında bağıl nem oranı ile daima 22°C sıcaklıkta olmalıdır.
Ayrıca, yeni klima ünitelerinin mevcut havalandırma sistemlerinin bir kısmına soğutma hizmeti sağlaması gerekiyordu. Planlar geçiş dönemleri ile kış mevsimi için serbest soğutma sistemi kurulumunu gerektiriyordu. Bu da su-soğutmalı su soğutucu ile uygun bir kuru soğutucu ısı eşanjörü kombinasyonunu gerektiriyordu.

Üstelik Loden-Frey proje planında öngörülen yeni bina hizmetleri ekipman odası için hiçbir alışveriş alanını boşaltamıyordu. Loden-Frey Teknik İşler Müdürü Franz Mihali’ye göre bu çok pahalıya mal olurdu. »Tarihi bölgede müstesna bir yerde bulunması dolayısıyla her santimetre değerlidir. Bu alandaki normal satış alanları göz önünde bulundurulduğunda, bir dükkânı ekipman odasına çevirmek 20 yıllık süre içinde tahminen 100.000 Avroya mal olacaktır.»

Tek seçenek olarak yaklaşık 20 derece eğimle bir rampada yer alan ve bu nedenle son derece alçak olan 30 metre karelik alan kalıyordu. Soğutucular için yeterli yükseklik sağlanması açısından zeminin bir bölümünün alçaltılması gerekiyordu. Zemin altında temeller bulunması nedeniyle, söz konusu alan 60 santimetre ilâ 90 santimetre arasında değişerek üç aşamada alçaltıldı.

IBF Ingenieurgesellschaft’taki planlamacılar ile bütün kurulum işinin kendilerine emanet edildiği Stingl çalışanları önceki projelerden edindikleri deneyimlere dayanarak ve Loden-Frey’e danışarak bu ortak proje için CIAT Kälte- und Klimatechnik’i seçtiler. Çok değil, yalnızca bir irtibat kişisi ile endüstriyel açıdan standart; ancak çeşitli parçalar sağlayacak bir imalatçıya ihtiyaç duyuyorlardı. İmalatçı ayrıca konu hakkında bilgili irtibat kişileri ile bölge temsilcisine sahip olmalıydı. Fransız imalatçı CIAT Almanya içerisinde geniş bir şube ağına sahip olup şubelerinden biri de Münih yakınlarındadır.

Hızlı çözüm

Asma tavanlar üstündeki kısıtlı alan alçak kurulum yüksekliğine sahip üniteler ile farklı kapasitede ve ayarlanabilir hava çıkışlarına sahip tavan soğutma ünitelerinin kullanılmasını gerektiriyordu. Bu amaçla Melody ürün serisinden (tip WA 63) LON bağlantılı, düşük gürültü seviyelerine sahip kaset tipi tavan klimaları kuruldu. Özerk çalışma prensipleri sayesinde bu klima üniteleri bina kontrol sistemine entegre edilmeden altı ay boyunca çalışabilmiştir.

Organize başarı

Alışveriş alanlarındaki bütün değişikliklerin göze çarpmadan yapılması zorunluydu; Loden-Frey müşterilerinin en küçük bir gürültü veya toz ile rahatsız olmamalarını veya kendilerini inşaat sahasındaymış gibi hissetmemelerini sağlamak da önemliydi. Yenilenecek olan bina bölümleri bir ızgara sistemi kullanılarak küçük birimlere bölündü. Bunun sonucunda her bir birim yerleri kolayca değiştirilebilen çivili duvarlarla satış alanlarından ayrıldı. Gürültü oluşturacak bütün faaliyetler gece, vardiyalı iş sırasında ya da hafta sonu yapıldı. Az gürültüye neden olan kurulum işleri gündüz yapılabildi. İş alanı yeni bir ızgara hücresine taşındığında, satış alanları dâhil her şey sabah 10:00'a kadar mükemmel hale getirilmeliydi.

Yeterli alanın olduğu yerlerde, kaba ve asma tavanlar arasındaki ölü alanda kurulum için tasarlanmış UTA Fan Isıtıcılı Üniteler kullanıldı. Bu üniteler saatte 200 ilâ 1600 metre küplük hava miktarını işleyebilir ve 11 kW’ye kadar çıkan soğutma kapasitelerine sahiptir. Asma tavan üstündeki alanın UTA üniteleri için yeterince derin olmadığı noktalarda Melody kaset tipi klimalar kullanılmıştır. Bu ünitelerin kapasiteleri saatte 290 ilâ 1390 metre küp arasında değişmekte olup 1530 ilâ 10.800 watt soğutma kapasitesine sahiptirler.

Son derece kompakt ekipman

Giyim mağazasının toplam kurulu soğutucu kapasitesi 840 kilowatt’lık yeni kapasiteyle birlikte iki megawattın biraz altındadır. Bunu sağlamak için yeni bina hizmetleri ekipman odasına Dynaciat sudan suya su soğutucular kurulmuştur. Soğutuculardan ikisi 330 kW kapasiteye sahipken üçüncüsünün kapasitesi 180 kW’dir. Bu soğutucuların her biri skrol kompresörle donatılmış olup sistemin yük değişikliklerine cevap vermesini sağlamak için aşamalar halinde etkinleştirilebilir veya devreden çıkarılabilirler.

Ayrıca bir adet serbest soğutma sistemi kurulmuştur. Bu sistem, geçiş dönemlerinde dışarısının sıcaklığı 15°C’nin altında olduğunda odaların iklim koşullandırması için gerekli kapasiteyi sağlamak amacıyla sürekli değişken çalışma için soğutma sistemine entegre edilmiştir. Sıcaklık farkı, satış alanlarındaki sıcaklıkların 22 ilâ 23°C arasında tutulmasını sağlayacak kadar ciddidir. Serbest soğutucuyu entegre etmenin temel ön koşulu su soğutmalı su soğutucunun varlığı idi. Soğutucunun soğutma devresi ile kuru soğutucu aracılığıyla ilave plaka ısı eşanjörü etkinleşmektedir. Plaka ısı eşanjörü 165 kW kapasiteye sahip olup RLT sisteminin devresine entegre edilmiştir.

Avluda bir kuru soğutucu

Hava-su kuru soğutucunun kurulumu 1000 kW'lik giriş gücü oranı ile benzersiz bir görevdi. Bu 1000 kW’nin 840 kW’si soğutma kapasitesi olup 160 kW’si dağıtılmış ısıdır. Ne var ki, sıcaklıkların 35°C civarında ve yüzde 50 oranında bağıl nemin olduğu yaz mevsimi gibi aşırı koşullar altında yaklaşık 1500 kW kapasiteli bir kuru soğutucu gerekmektedir. Bu boyutta bir kuru soğutucu için yeterli alan yoktu; bu nedenle iklim koşullarını sağlamak için gerekli ilave kapasite adyabatik soğutma ünitesi ile sağlanmıştır.

Bu soğutucunun kurulması için müsait olan tek yer avlu idi. Yerleştirilip yeniden monte edildikten sonra, V şeklindeki soğutucu yatay düzenlenmiş toplam on dört fandan oluşmaktadır. Emme modunda çalışan bu fanlar saatte 146.000 metre küplük hava akışı sağlamaktadır. Hassas avlu çevresindeki gürültü yayılımlarını en aza indirgemek için fanlar dereceli kapasitelerinin maksimum yüzde 80’ini kullanarak çalıştırılmaktadır. Bu düşük hızda kuru soğutucunun gürültü basınç seviyesi maksimum 48 dB(A) ile sınırlandırılabilmektedir.

İlave adyabatik soğutucu ile ilgili temel endişe avludaki hava kalitesi idi. Avlunun bir kısmı mağaza çalışanlarınca kullanılmakta olup bitişikteki binaların da pencereleri avluya bakmaktadır. Bu nedenle, kurulumun tasarımında temel endişe, suyun her bir damla tamamıyla buharlaşacak şekilde, ince bir sis tabakası halinde püskürtülmesini sağlamaktı. Sistem adyabatik soğutma ünitesinin tedarik hattındaki su basıncını 80 bara kadar çıkaran bir pompa ile beslenmektedir. Son derece ince ağızlıklar suyu ağızlıkların önüne konmuş küçük darbe yüzeylerine püskürtmektedir. Ağızlıklar soğutucunun emme kısmından uzaktadır. Su, yalnızca kötü rüzgârlı koşullarda soğutucunun paletlerine konmakta, o zaman bile ısı eşanjörleri üstünde hiçbir birikinti meydana gelmemektedir. Loden-Frey’de kullanılan bütün su yerel suyun kalitesi nedeniyle tamamıyla minerallerden arıtılmıştır. Adyabatik soğutma ünitesinin suyu ilaveten filtrelenmiş ve hâlâ var olabilecek mikroorganizmalar UV ışığıyla öldürülmüştür.

Adyabatik soğutma ünitesi yaklaşık 400 kW’lik nominal soğutma kapasitesine sahiptir. Isı eşanjörüne çarpan havayı 35°C dış mekân sıcaklığında yaklaşık yedi Kelvin dereceye kadar soğutacak şekilde tasarlanmıştır. Bunun nedeni, suyun buharlaşmak için ihtiyaç duyduğu ısıyı kuru soğutucunun hava kısmından almasıdır. Akıllı tasarımı ve yapımı sayesinde, Loden-Frey projesinde kullanılan ünite çiylenme noktası sıcaklığına yaklaşmakta ve havayı nerdeyse yüzde 100 bağıl nem ile doyurmaktadır. Sistem su yoğuşmasını önleyecek ve durgun su oluşumundan kaçınılacak şekilde yapılandırılmıştır. Buharlaştırıcı soğutma ünitesinin bütün parçaları standart aksesuarlar olarak kuru soğutucu imalatçısı tarafından sağlanmaktadır.

Karmaşık ısı yükünün belirlenmesi

Mağazanın Teknik İşler Müdürü Franz Mihali: »İklimlendirmenin bizim için de önemli olan bir başka boyutu ise müşterilerimize sıcaklık bakımından en yüksek konforu sunma yükümlülüğümüzdür. Zira giysiler daima sezonun öncesinde satılır: Sonbahar kıyafetleri yazın, kış koleksiyonu ise güzün satılır. Bu nedenle, bütün yıl boyunca bütün satış alanlarında daima 22°C sıcaklık sağlamak zorundayız.» Loden-Frey mağazasında ürünlerin en iyi şekilde sunulmasında aydınlatma önde gelen bir etkendir. Dolayısıyla, Loden-Frey’de elektrik enerjisinin neredeyse yarısı aydınlatma sistemlerince tüketilmektedir. Bu ilave ısı girişi yılın büyük kısmı boyunca daimi soğutma kapasitesi gerektirmektedir.

Yakın dayanışma temeldir

Satış Mühendisi Johann Schranner durumu şöyle özetliyor: »Bu karmaşık yenileme projesinde neyle karşılaşacağımızı bilmiyorduk; bu da projenin en başından itibaren dayanışmaya büyük öncelik verilmesi gerektiğini açıkça göstermektedir. İmalatçı olarak bizler için bu proje endüstriyel olarak üretilmiş, standart ürünler kullanmak suretiyle en zorlu ve nesneye özgü gerekliliklerin nasıl yerine getirileceğinin başarılı bir örneğidir.»

Schranner sürekli müşteri desteği sunmanın da bir zorunluluk olduğu görüşünde. Sofistike bir teknolojinin sorumluluğunu müşteriye yüklemek adil değildir. Bu nedenle, müşteri hizmetine büyük önem verilmelidir. » Loden-Frey’de servis personelimiz klima sisteminin sorumluluğunu etkin bir şekilde üstlenmektedir. Personelimizin şirket içi dokümanların tümüne sınırsız erişimi vardır ve hepsi de neyi nerede arayıp sorunlara çözüm bulacaklarını bilirler. Telefonla uzaktan sorun giderme açısından uzmanlık vazgeçilmez bir unsurdur. Bu hizmet müşterilerimizin gereksiz giderleri en aza indirmesini sağlar; zira bildirilen sorunların büyük çoğunluğu genellikle soğutma ekipmanı ile bağlantılı değildir.

Yenileme projesine ilişkin kilit veriler

Bina alanı: 7400 metre kare

Yapım süresi: Ekim 2007 – 2011 ortası

Planlama: IBF Ingenieurgesellschaft mbh, Münih

Kurulum: Stingl GmbH, Münih

Özel yenileme gereklilikleri: İklimlendirme: %45 bağıl nem oranı ile daimi 22°C oda sıcaklığı

A/C teknolojisi

-3 adet Dynaciat su soğutucu; toplam kapasite 840 kW

-60 adet tavana monte sirkülasyon yapan soğutma üniteleri: Saatte 2000 ilâ 1600 metre küp kapasiteye sahip Melody kaset tipi fan ısıtma üniteleri; Saatte 290 ilâ 1530 metre küp kapasiteye sahip UTA oluklu fan ısıtma üniteleri;

-1 adet ısı eşanjörü, CIAT PWA 1811, dereceli kapasite 165 kW, serbest soğutma için

-Vextra kuru soğutucu, yatay olarak düzenlenmiş 14 fana sahip V-tipi tahliye ünitesi, hava akış kapasitesi saatte 146.000 metre küp, soğutma kapasitesi 1000 kW

Loden-Frey Hakkında

Loden-Frey giyim mağazası Münih, Maffeistraße 7’de bulunmaktadır. Şirketin tarihçesi 1842 yılına, kumaş yapımcısı Johann Georg Frey’in su geçirmez Loden kumaşını icat etmesine dayanmaktadır. Doğal olarak bu malzemeden geleneksel kumaş yapımı hâlâ mağazanın üretim hattının bir bölümünü oluşturmaktadır; ancak Loden kumaşının mucidinin halefleri eski uzmanın ürün portföyünü başarılı bir şekilde genişletmiştir. Önde gelen bir mağaza olarak seçkin müşterilere odaklanan Loden-Frey bugün yalnızca dünyanın en ünlü tasarımcı ve imalatçılarının özel ve seçkin giysilerini sunmaktadır.

Fotoğraf yazıları:

DSC0468a: Loden-Frey üstün kaliteli giyimde Münih’in önde gelen adreslerindendir.

DSC0477a: Yeni bina hizmetleri ekipman odasında alan dar. Su soğutucunun kurulmasından önce bütün boruların döşenmesi gerekiyordu.

DSC1249a: Bazı proje ayrıntılarının çözülmesi (soldan sağa): Martin Fesl, IBF Ingenieurgesellschaft; Franz Mihali, Loden-Frey Bina Hizmetleri Müdürü; Helmut Kühner, CIAT Servis Teknisyeni; Johann Schranner, CIAT Satış Mühendisi; Tobias Erl, Stingl Proje Müdürü.

DSC0530a: Vextra kuru soğutucunun önüne kurulan adyabatik soğutma ünitesi devrede.

DSC1382a: Solaryumdan gelen muazzam ısı ilk bakışta fark ediliyor.

DSC1404a: Sisteme sorunsuzca entegre edilen Melody kaset tipi üniteler ayarlanabilir hava çıkışlarına sahip.

Bütün fotoğraflar: CIAT Kälte- und Klimatechnik GmbH